ضرورت آموزش خبرنگاری در بحران
به گزارش وبلاگ خبری گردشگری، کشور ما منطقه حادثه خیزی است. در استان خوزستان تعداد چشمگیری از بحران های ممکن روی می دهد. در طول سال هم شاهد حوادث و رخدادهای طبیعی مشکل آفرین هستیم، هم بحران های اجتماعی زیادی هم چون مسائل کارگری و تنش های و تعارض های اجتماعی به نسبت پرشماری در خوزستان روی می دهد.
بحران سیل که این روزها بخش وسیعی از استان را گرفتار نموده است، کاستی های بسکمک را در همه زمینه ها آشکار نموده است. یکی از این کاستی ها که بر آفتاب افتاده، این است که گویی هیچ کدام از مدیران ریز و درشت استان در تمامی دستگاه ها آموزش فعالیت در شرایط بحران را ندیده اند؛ موضوعی که اکنون جای پرداختن به آن نیست و در وقت خود، منتقدان و آگاهان به چندوچون مسائل مدیریت اجرایی باید آن آنالیز نمایند.
روی سخن نگارنده با سامان دهندگان به افکار عمومی در رسانه های جمعی است. هم به دلیل حساسیت و گستردگی بحران سیل مانند هر شهروند نگران دیگری ناگزیر از رصد لحظه به لحظه اتفاقات بوده ام، هم به دلیل علاقه مندی به حوزه خبر و فعالیت های رسانه ای، فراوریات خبری را با دقت از نظر گذرانده ام. امروزه، به علت گسترش امکانات فضای مجازی برای فعالیت رسانه ای، هم چنین ضرورت رعایت اصل سرعت در اطلاع رسانی، به ویژه در شرایط بحرانی، حجم زیادی از اخبار فوری در پایگاه ها و کانال های خبری رسمی و غیررسمی منتشر می گردد. نمونه های زیادی از خبرهای فراوریی این روزها بدون رعایت شرایط حساس استان یا به طور کلی، ضرورت های خبررسانی در بحران و مسائل روان شناختی مربوط به آن، تنها در فوران احساسات و عواطف فراوری و منتشر می گردد. این فراوریات خبری، گاه بدون آن که سوءنیتی در پس آن باشد، حکایت ضرب المثل اصلاح ابرو و کورکردن چشم می گردد.
هر محتوای فراوریی در رسانه، باید در عین بهره مندی از ویژگی سرعت در انتقال اخبار، جوانب روان شناختی را هم پوشش بدهد و به نگرانی های تعارض آفرین و تنش زا دامن نزند. در چنین اوضاع و احوالی، گاه با دیدن بعضی خبرها در پایگاه ها یا کانال های خبری که جنبه تنش آفرین آن بر جنبه آگاهی بخشی آن چربیده است، وقتی با دست اندرکاران رسانه مورد نظر گفت وگو نموده ام، دیده ام که در موارد بسکمک، کمترین بدخواهی در پس انتشار این خبرها نیست، بلکه احساس مسئولیت و دلسوزی، هم چنین رقابت برای انتقال اخبار داغ و دست اول و جذب مخاطب بیشتر کار را به آنجا می کشاند که ملاحظات خبررسانی در شرایط غیر طبیعی را فراموش کنیم و دست کم بگیریم.
روشن است که بسکمک از دست اندرکاران فراوری محتوای خبری در خبرگزاری ها و پایگاه های رسمی و فعالان فضای مجازی با وجودِ بهره مندی از مهارت های لازم برای فراوری محتوای رسانه ای، هیچ آموزشی برای خبرنگاری در بحران را ندیده اند. بماند که فعالان رسانه ای در کانال های غیر رسمی فضای مجازی، اغلب با چهارچوب های خبر و ترفندهای تنظیم آن هم بیگانه اند و شوربختانه در میان کوتاهی های پرشمار بخش اطلاع رسانیِ رسمی هر بحرانی که در کشور روی می دهد، مخاطبان در کوران فراوریات خبری ناتندرستِ این بخش از ظرفیت رسانه ای قرار می گیرند و به خبررسانی های رسانه های رسمی کمتر اعتنا می نمایند. آفت دیگری که فعالان غیرحرفه ای فضای مجازی برای بخش حرفه ای دارند این است که چون مبنای آن ها برای جذب هرچه بیشتر مخاطب، هیجان آفرینی و برجسته سازی غیرعادی عناصر خبری است، این هیجان بخشیِ نابایست، دامن دست اندرکاران رسانه های رسمی یا پایگاه های خبری مجوزدار را هم می گیرد و آن ها هم گه گاه در کوشش برای پس نیفتادن از قافله اطلاع رسانی در بحران، اطلاعاتی نامعتبر یا آرامش ستیز را منتشر می نمایند.
پیشنهاد روشن نگارنده این است که با توجه به شرایطی که استان در طول سال دارد و در شروع این یادداشت مجمل وار گفته شد، دوره های آموزشی خبرنگاری در بحران برای تمامی دست اندرکاران رسانه های استان شامل خبرگزاری ها، نشریات چاپی و الکترونیک، پایگاه های خبری، گروه خبر صدا و سیمای مرکز خوزستان و مرکز آبادان، به ویژه مدیران و وبلاگ خبری گردشگری بخش اجتماعی هر رسانه برگزار گردد. در گفت وگو با مدیران محترم وبلاگ خبری گردشگریی خوزستان پیشنهاد کردم این خبرگزاری برگزاری دوره های آموزشی یادشده را عهده دار گردد و البته بایسته است خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، دانشکده خبر و اداره کل مدیریت بحران استانداری خوزستان از این طرح پشتیبانی نمایند. پیرو همین پیشنهاد، معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز و کارگروه فرهنگیِ شبکه ملی جامعه و دانشگاه دفتر خوزستان آمادگی دارند در برپایی این دوره های آموزشی و افزایش مهارت های حرفه ای دست اندرکاران رسانه های استان فعالان نشریات دانشجویی دانشگاه مشارکت نمایند.
یادداشت از: علی کمک، مدیر امور فرهنگی دانشگاه شهید چمران اهواز، دکترای زبان و ادبیات فارسی و پیشکسوت رسانه
منبع: خبرگزاری ایسنا