آیا دست دادن منسوخ می گردد؟ - وبلاگ خبری گردشگری

به گزارش وبلاگ خبری گردشگری، خبرنگاران: دست دادن ممکن است صرفا سلام و تعارف ساده بین غرییه هایی باشد که دیگر یکدیگر را نخواهند دید یا ممکن است نتیجه دست دادن معامله های میلیارد دلاری باشد. اما مردم جهان این روز ها سعی می نمایند هنجار های هزاران ساله بیولوژیک-اجتماعی خود را نادیده گرفته و از تماس با یکدیگر پرهیز نمایند. پرهیز از دست دادن ممکن است بعد از کرونا کنار گذاشته گردد، ولی آیا دست دادن جایگزین هایی هم دارد؟

درباره منشا دست دادن نظر های مختلفی وجود دارد. این رفتار اجتماعی ممکن است در یونان باستان علامت صلح بین دو نفر بوده که به یکدیگر می فهماندند مسلح نیستند. یا ممکن است در اروپای قرون وسطی شروع شده باشد تا با تکان دادن دست طرف مقابل، اگر سلاحی پنهان نموده تکان بخورد و برملا شود.

معروف است دست دادن را کوئیکر ها (Quakers) باب کردند که آن را از تعظیم کردن مساوات طلبانه تر می دانستند.

کریستین لگار استاد روانشناسی دانشگاه تکزاس در آستین می گوید دست دادن رفتاری است حاکی از ارتباط انسان ها و نشانه تکامل انسان به یک حیوان اجتماعی و لمس-محور. قدمت دست دادن به هزاران سال پیش باز می شود بنابراین نمی توان بسادگی آن را کنار گذاشت. پرفسور لگار می گوید: اینکه آرنج زدن را جایگزین دست دادن کردیم نشان می دهد لمس چقدر برای ما مهم است و نمی خواهیم ارتباط جسمی را از دست بدهیم.

میل بیولوژیک به لمس کردن و لمس شدن در سایر حیوانات هم دیده می شود. در دهه 1960 میلادی، هری هارلو، روانشناس آمریکایی اهمیت لمس و ابراز محبت را در رشد بچه میمون های رزوس نشان داد. در شامپانزه ها که بسیار به ما نزدیک هستند نیز این رفتار ها دیده می شوند. شامپانزه ها معمولا کف دست یکدیگر را لمس می نمایند، همدیگر را در آغوش گرفته و گاهی هم برای خوشامدگویی یکدیگر را می بوسند. زرافه ها نوعی رفتار به اسم گردن دادن دارند، زرافه های نر که گردنشان تا دو متر هم می رسد برای ارزیابی اندازه و قدرت دیگری و تسلط بر او، گردن هایشان را دور یکدیگر می پیچانند و تاب می دهند و به هم می مالند.

در جهان روش های بسیاری برای خوشامدگویی وجود دارند که باعث انتقال عوامل بیماری زا نمی شوند، در بسیاری فرهنگ ها، انگشتان رو به بالا، کف دو دست را به هم می چسبانند و و تعظیم کوتاهی می نمایند؛ معرفترین مثالش ناماسته هندوها.

در ساموآ برای خوشامدگویی ابرو ها را بالا می برند و لبخند بزرگی می زنند. در کشور های اسلامی، گذاشتن دست روی سینه روش محترمانه برای خوشامدگویی به فردی است که نمی خواهید او را لمس کنید. نمونه دیگر علامت شاکا در هاوایی است که موج سواران آمریکایی آن را رایج نموده اند، سه انگشت میانی جمع و انگشت کوچک و شست باز همراه با حرکت دست به عقب و جلو.

علامت شاکا که در هاوایی رسم است

لمس کردن دیگران همواره مهم نبوده است. در نیمه اول قرن بیستم، بسیاری روانشناسان اعتقاد داشتند ابراز محبت به بچه ها رفتاری احساسی است که هیچ هدف خاصی ندارد. آن ها عقیده داشتند ابراز علاقه، خطر شیوع بیماری را زیاد می نماید و می تواند باعث مسائل روانی در بزرگسالی شود. وال کرتیس دانشمند علوم رفتاری در دانشکده بهداشت و طب حاره ای لندن در کتابش نگاه نکن، دست نزن، می نویسد یک دلیل احتمالی دوام دست دادن و بوسیدن گونه ها به عنوان خوشامد می تواند این باشد که نشان می دهد طرف مقابل بقدری مورد اعتماد است که خطر انتقال میکرب هایش نادیده گرفته می شود. به همین دلیل این نوع خوشامدگویی ها در طول تاریخ بر حسب میزان نگرانی از بهداشت عمومی، رایج یا کنار گذاشته می شوند.

در دهه 1920، در نشریه پرستاری آمریکا، مقالاتی منتشر شد که دست را عامل انتقال عوامل بیماری زا معرفی می کرد و به آمریکایی ها پیشنهاد می کرد برای خوشامدگویی به دیگران از رسم چینی ها استفاده نمایند، دست خود را با دست دیگر بگیرند و تکان دهند. قبل از شیوع کرونا هم با دست دادن مخالفت هایی می شد. در سال 2015، در قسمتی از بخش مراقبت های ویژه بیمارستان دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس، دست دادن ممنوع شد، اما این سیاست بیش از شش ماه ادامه پیدا نکرد. بسیاری از زنان مسلمان هم در سراسر جهان به دلایل مذهبی از دست دادن پرهیز می نمایند.

علی رغم این گونه پرهیز ها و مخالفت ها، دست دادن در قرن بیستم به سمبل جهانی و انکار ناپذیر خوشامدگویی شغلی بدل شد. آنالیز های علمی نشان داده اند که خوب دست دادن همان بخشی از مغز را فعال می نماید که دیگر محرک های پاداش مثل غذا، نوشیدنی حتی رابطه جنسی خوب.

دست دادن منسوخ می شود؟

در حالی که بعضی از ایالت های آمریکا محدودیت و تعطیلی های ناشی از کرونا را کاهش می دهند، آینده دست دادن نامعلوم است. دکتر آنتونی فوسی از اعضای اصلی کارگروه کرونای کاخ سفید ماه پیش گفت: به نظر من دیگر نباید با یکدیگر دست بدهیم. این کار از شیوع کرونا جلوگیری می نماید و حتی می تواند باعث کاهش چشمگیر ابتلا به آنفلوآنزا شود.

طبق دستورالعمل دولت آمریکا، پس ار بازگشایی نیز رعایت فاصله اجتماعی مدتی طولانی برقرار خواهند ماند مخصوصا برای افراد آسیب پذیر مانند سالمندان و افرادی که بیماری های زمینه ای مانند بیماری ریوی، چاقی یا دیابت دارند. این می تواند باعث پدیده ای شود که استوارت ولف، معاون عملیات بالینی شرکت دل مدیکال آن را کابوس آباد علمی تخیلی می خواند، اجتماع دو گروه می شود، یک دسته می توانند لمس نمایند و لمس شوند و دسته دیگر باید از دیگران جدا بمانند. دکتر ولف می گوید این می تواند عوارض روانی شدیدی داشته باشد: ما برای قدرت و جوانی بیش از حد ارزش قائل شده ایم و احتمالا این تمایز ساختگی و اجباری پیر و ناسالم و جوان و سلامت به بعضی صدمه زیادی خواهد زد.

نیاز به ارتباط بدنی با دیگران در ما نهادینه است. به همین دلیل است که تخمین زده می شود رئیس جمهور آمریکا سالانه با 65 هزار نفر دست می دهد.

الکه وبر پروفسور روانشناسی و روابط عمومی در دانشگاه پرینستون می گوید: ترک عادت سخت است، اما با تغییر شرایط مالی و اجتماعی و در خصوص فعلی بهداشتی، عادات و آداب اجتماعی هم عوض می شوند، مثل بستن پا در چین که در قدیم رسم بود.

در حال حاضر گزینه های خوشامدگویی بدون تماس زیادی وجود دارند، به عنوان مثال، تعظیم کردن در جا های زیادی رایج است و گفته می شود دلیل کم بودن تلفات کرونا در تایلند همین بوده است. مثال های دیگر، تکان دادن دست یا سر و خندیدن و علامت های مختلف با دست هستند که در آن ها تماس فیزیکی وجود ندارد.

پرفسور لگار می گوید طنز تلخ شیوع کرونا این است که انسان ها دقیقا در شرایط پراسترس است که به لمس دیگران نیاز دارند: به این فکر کنید که با کسانی که سوگوارند یا برایشان اتفاق بدی افتاده چطور روبرو می شویم، یا آن ها را بغل می کنیم یا کنار آن ها می نشینیم و دستی به شانه شان را می زنیم.

دلیانا گارسیا در حوزه بهداشت عمومی و بیماری های عفونی کار می نماید و از این رو سعی می نماید تا می تواند از دست دادن پرهیز کند. با این حال ترک بعضی از عادت ها سخت تر است مثل رعایت فاصله اجتماعی با مادر 85 ساله اش: من بغل کردن دیگران را بسیار دوست دارم. مادرم با من فاصله ای ندارد و دلم می خواهد از جا بلند شوم و پیشش بروم و ببوسمش و به او بگویم دوستش دارم.

او می گوید این نیاز شدید در تضاد با نگرانی از بیماری است و باعث رقصی ناموزون با مادرش می شود: به من که نزدیک می شود اضطرابم زیاد می شود. نکند مریضش کنم؟ به همین دلیل خودم را عقب می کشم، ولی اگر ببینم دارد دور می شود دنبالش راه می افتم. من برای قوت قلب به لمس نیاز دارم، ولی نمی توانم بگذارم او نزدیکم شود. ما مانند قطب های همنام آهن ربا یکدیگر را دفع می کنیم.

پرفسور وبر می گوید آینده عاری از هر نوع لمس و دست دادن بعید به نظر می رسد، اما فعلا راه بهتری نیست: به نظر من در حال حاضر مردم زیاده روی نمی نمایند، کاملا برعکس. بقا و کوشش برای زنده ماندن یکی از غرایز اولیه ومهم انسان است. راه دیگر، برگشتن به روال سابق است و نادیده دریافت سالمندان و افراد خیلی چاق و مبتلایان به بیماری های زمینه ای که خواهند مرد، تا زمانی که مصونیت گله ای ایجاد شود و این طول می کشد.

ولی دست دادن را به این زودی کنار نگذارید. آرتور مارکمن، استاد دانشکده روانشناسی دانشگاه تگزاس در آستین می گوید زندگی پربار و پر از روابط اجتماعی هم مثل پرهیز از بیماری برای بقای انسان ضروریند: شاید ابتدا باید بیشتر به شستن مکرر و استفاده از صدعفونی نماینده های دست و پرهیز از دست زدن به صورت تمرکز کنیم تا اینکه کاملا دست دادن را کنار بگذاریم.

نگرانی اصلی این است که روال طبیعی جدید، عاری از هر نوع لمس باشد و و متوجه نشویم که با پرهیز از لمس افراد در حلقه اجتماعی مان، چه چیزی را از دست می دهیم.

منبع: bbc