روانشناسی دلیل باور به طالع بینی؛ فالگیرها چطور عمل می نمایند؟ - وبلاگ خبری گردشگری

به گزارش وبلاگ خبری گردشگری، تا به حال فکر نموده اید که چرا بسیاری از مردم به طالع بینی اعتقاد دارند؟ آیا خودتان تا به حال آن را باور نموده اید؟ به نظر می رسد هر چه بیش تر دلیل روانکاوانه باور به طالع بینی را درک کنیم بهتر می توانیم از قربانی شدن به وسیله طالع بینان جلوگیری کنیم.

به گزارش وبلاگ خبری گردشگری به نقل از دویچه وله، دوست دارید دیگران شما را بشناسند و دوست تان داشته باشند. شما تمایل دارید از خودتان انتقاد کنید و اغلب تردید دارید که آیا تصمیم درستی گرفته اید یا کار درست را انجام داده اید. شما ظرفیت های بالقوه زیادی دارید که همواره از آن به نفع خود استفاده ننموده اید. در حالی که ایراداتی دارید مدام در کوشش برای بهبود هستید.

گاهی اوقات شما می توانید بسیار اجتماعی و برونگرا باشید در حالی که گاهی اوقات درونگرا هستید و ترجیح می دهید تنها باشید. شما کمی تغییر و تنوع را ترجیح می دهید و دوست ندارید احساس محدودیت کنید، اما در زندگی نیز در پی امنیت هستید. شما خود را یک متفکر مستقل می دانید و اظهارات دیگران را بدون علت قانع نماینده نمی پذیرید. به نظر شما عاقلانه نیست که در نشان دادن خود به دیگران بیش از حد صادق باشید.

فالگیر ها به سوگیری های شناختی ما مانند اثر بارنوم تکیه می نمایند

احتمالا به متن مربوط می شوید. شاید فکر می کنید که شخصیت شما را به خوبی توصیف نموده است. این تعجبی ندارد در واقع، این دقیقا همان کاری است که متن برای انجام آن طراحی شده است. اما چگونه؟

این دقیقا به علت چیزی به نام بارنوم است که شرح می دهد چرا ما به فال، فالگیر ها و کارت خوان های تاروت و تست های شخصیت جعلی باور داریم.

اثر بارنوم چیست؟

اثر بارنوم یا اثر فورر یک پدیده روان شناختی رایج است که در آن به نظر می رسد افراد در حال توصیف شدن از طریق خصایص شخصیتی هستند که تنها برای آنان کاربرد دارد، اما در حقیقت این خصایص مبهم بوده و برای طیف گسترده ای از مردم صادق هستند.

اصطلاح اثر بارنوم در سال 1956 میلادی از طریق پال میل روانشناس در مقاله خود تحت عنوان خواهان، یک کتاب آشپزی خوب ساخته شده است، زیرا او توصیفات شخصیتی مبهم مورد استفاده در آزمون های روانشناختی خاص کاذب پیروز را با نمایش های صاحب سیرکی به نام بارنوم که به داشتن چیزی برای همه مشهور بوده شبیه می داند. بارنوم یک شومن قرن نوزدهمی بود که با ترویج حقه ها و شوخی های فریبنده نام اش را بر سر زبان ها انداخت.

این تاثیر روانشناختی می تواند ما را متقاعد کند که روش یا فردی که در پس چنین اظهارات و پیش بینی های مبهم قرار گرفته است روایت گر سخنی واقعی است یا حتی این که آنان دارای قدرت های ماوراء طبیعی هستند.

آزمایش فورر

در دهه میلادی روانشناسی به نام برترام فورر این آزمایش را با دانشجویان از دوره مقدماتی تا روانشناسی خود تسهیل کرد.

او متنی که از بخش هایی از طالع بینی در روزنامه ها الهام گرفته شده بود را به هر یک از دانشجویان داد و به آنان گفت که متون نتایج یک تست شخصیتی هستند که آنان پیش تر پر نموده اند و بنابراین، بسیار شخصی سازی شده اند. زمانی که دانش آموزان متن را همراه با نمرات خود دریافت کردند فورر از آنان خواست که اگر فکر می نمایند متن در توصیف شخصیت آنان کار خوبی انجام داده دست خود را بالا ببرند. دانشجویان زمانی که دیدند تقریبا همگی شان دست ها را بالا بردند حیرت کردند. سپس فورر شروع به خواندن یکی از متون با صدای بلند کرد.

دانشجویان در حالی که متوجه شدند که همه متن ها یکسان است از خنده منفجر شدند. اکنون فورر اثبات می کرد که قضاوت ما تا چه میزان نادرست است و تا چه میزان راحت می توانیم فریب بخوریم تا توصیفات یا پیش بینی های شبه علمی درباره خودمان را تایید کنیم.

پشت اثر بارنوم چیست؟

علت این که بیشتر ما می توانیم به راحتی با این توصیفات کلی ارتباط برقرار کنیم این است که همه ما ویژگی هایی را داریم که آن توصیفات تنها به درجات مختلف بیان می نمایند. فقدان یا وجود آن ویژگی ها نیست که ما را تعریف می نماید بلکه موضوع این است که تا چه میزان آن ویژگی ها را داریم. پس گفتن این که: گاهی می توانی درونگرا باشی و گاهی برون گرا مانند این است که بگوییم یک قلب و دو ریه داری. خب البته که این گونه است این امری واضح است!

برای مثال، همه ما می توانیم در زمان های خاصی خجالتی باشیم، اما افرادی هستند که دارای اضطراب اجتماعی هستند. برای مثال، در مقایسه با کسانی که می توانند بر آن غلبه نمایند این افراد درجه خجالت بسیار بالاتر را تجربه می نمایند. همان طور که فورر در مقاله ای در سال 1949 میلادی که یافته های قبلی خود را توصیف می نماید بیان نموده بود: فرد یک پیکربندی منحصر به فرد از ویژگی هایی است که هر یک از آن ویژگی ها را می توان در هر کسی یافت، اما در درجات مختلف.

اعتبارسنجی فکری

عامل دیگری که در اثر بارنوم نقش دارد این واقعیت است که مردم عموما تمایل دارند ایده ها یا اظهارات مثبت و شخصی را ترجیح دهند و موارد منفی و کمتر شخصی را رد نمایند.

این سوگیری شناختی کاملا مرتبط و گسترده تر اعتبار فکری یا شخصی نامیده می گردد که زمانی رخ می دهد که دو تصادف را مرتبط بدانیم در حالی که با هم مرتبط نیستند. دیوید جانسون فیلسوف کینگز کالج لندن نمونه ای از این پدیده را در کتاب خود تحت عنوان استدلال های بد آورده است: مدیوم: احساس می کنم نامی با حرف و صدای S وجود دارد شاید یک شخصیت پدری، احتمالا از این بخش از جمعیت. فردی نشسته در میان حضار: شوهرم سام اخیرا درگذشت. من و دو پسرش دلتنگ اش هستیم. مدیوم: بله، سام به من می گوید که او هم دلتنگ تو و پسر ها شده است.

جانسون می گوید که در این مورد، مدیوم بر اثر تاثیر فورر تکیه می نماید تا دیگران را فریب دهد تا باور نمایند چیزی جادویی در حال رخ دادن است.

جانسون نوشت: مدیوم نکات بسیار کلی را ارائه می نمایند نام های زیادی با حرف S شروع می شوند و شکل پدر می تواند شوهر، پدر یا پدربزرگ یا حتی پسری باشد که خود یک پدر است که حتما برای فردی در میان جمعیت صدق می نماید.

این پدیده شبیه به سوگیری تایید است که زمانی اتفاق می افتد که ما تنها در پی اطلاعاتی هستیم که باور هایی را که پیش تر داشته ایم را تایید می نمایند و هر چیز مخالف را نادیده می گیریم.

چگونه فکر مان ما را فریب می دهد

اثر بارنوم تنها یک نمونه از یک سوگیری شناختی است یک ناخودآگاه، اغلب سیستماتیک، سوء تعبیر یا تحریف واقعیت. این سوگیری ها می توانند حساسیت ما را نسبت به بعضی پیش داوری ها یا کلیشه ها افزایش دهند و باعث شوند اطلاعات نادرست را باور کنیم در پی اخبار و مقالاتی باشیم که نظرات ما را تایید می نمایند اطلاعات و افراد را نادرست ارزیابی کنیم یا صرفا رفتار و تفکر غیرمنطقی داشته باشیم. پژوهشگران می گویند آگاهی از این سوگیری ها برترین راه برای جلوگیری از قربانی شدن از طریق آن است.